Liber Horarum

Kurzformat

Liber Horarum / Erstes Viertel des 16. Jahrhunderts
1 Band (225 Blätter) : 20,5 x 15 cm - Pergament
  • Luzern, ZHB, P.22.4

LEADER 00000ntmaa2200000 c 4500
001 991170351541005501
005 20240312023433.0
008 000000q15011525xx 00| | lat d
019 |a Exemplarspezifische Aufnahme, gesperrt für Veränderungen und das Anhängen von Signaturen.  |5 CH-ZuSLS RZS / 28062023. / wiga 
035 |a (HAN)000189976DSV05 
035 |a (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170351541005501 
035 |a (41SLSP_RZS)9914249423705505  |9 (41SLSP_RZS)9914249423705505 
040 |a CH-001880-7  |b ger  |e HAN-Katalogisierungsregeln 
046 |a s  |c 1576 
245 1 0 |a Liber Horarum 
264 0 |c Erstes Viertel des 16. Jahrhunderts 
300 |a 1 Band (225 Blätter)  |c 20,5 x 15 cm 
336 |b txt  |2 rdacontent 
337 |b n  |2 rdamedia 
338 |b nc  |2 rdacarrier 
340 |a Pergament 
506 |a Es gelten die Benutzungsbestimmungen der ZHB Sondersammlung 
510 4 |a Bretscher-Gisiger, Charlotte; Kamber, Peter; Mangold, Mikkel. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters St. Urban. - Dietikon-Zürich, 2013, S. 177-179 
541 |f ZHB Luzern Sondersammlung 
546 |a Lateinisch 
561 |a Aufgrund der in der Litanei aufgeführten Heiligen (Gallus, Othmar, Bf. Konrad, Verena, Wiborada) südwestdeutsch, wohl Bistum Konstanz. 
561 |a 1r "L R 1569", 34r "Hanc orationem dic singulis diebus pro defunctis fidelibus L R 1571", 154r "L R" (im Kopftitel), 191r "L R 1576" (in einer Lombarde) und 223r "In vigilia sancti apostoli Andreae anno 1576" (von der gleichen Hand). Ir "Sancti Urbani", 17. Jh. 1r Stempel "Kantonsbibliothek Luzern", 20. Jh. 
561 |a "Lieber frundt thu so wol und sag Klaus b… das er des Grethi Jöggis [?] nit ver gessi" Schrift teilweise verwischt. 
563 |a Mit hellem Leder bezogene Holzdeckel, 16. Jh. Streicheisenlinien, Einzelstempel (u. a. Hirsch, ähnlich EBDB s029941; Eichel, ähnlich EBDB s020383) sowie Rollenstempel. Zwei nach vorn greifende Kantenschliessen mit Messingteilen, untere abgerissen. Weisse Kapitale. Vorderes Spiegelblatt (überklebt) und Vorsatzblätter (I, II), Papier, ohne Wasserzeichen. Zahlreiche rote, weisse und braune Ledersignakel. 
581 |a Schreibschulen der Diözese Konstanz : Stadt und Landschaft Luzern / hrsg. und bearb. von A. Bruckner. - Genf, 1964 (Scriptoria medii aevi Helvetica ; Bd. 9), S. 94f. 
581 |a Piccard, Gerhard. - Die Wasserzeichen Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart : Findbuch. - Bd. 1ff. - Stuttgart, 1961ff., Nr. 31099 (1516) 
581 |a Leroquais, Victor. - Les livres d’heures manuscrits de la Bibliothèque Nationale. - 2 Bde. - Paris, 1927, Bd. 1, S. XXXI, 254, 336 ; Bd. 2, S. 400 (Register) 
581 |a Haimerl, Franz Xaver. - Mittelalterliche Frömmigkeit im Spiegel der Gebetbuchliteratur Süddeutschlands. - München, 1952 (Münchner theologische Studien ; I. Historische Abteilung ; 4), S. 80 Anm. 457, S. 124 Anm. 735 
583 0 |b Verzeichnung=Description=Inventaire  |c 16.07.1997  |k pk  |i Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold  |f HAN-Katalogisierungsregeln 
583 1 |a Verzeichnung=Description=Inventaire  |c 2023  |i Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold  |f HAN-Katalogisierungsregeln  |k wiga 
583 1 |a Erschliessungsniveau Normalniveau 
596 0 |a Wasserzeichen: offener Kelch, ähnlich Piccard, Wasserzeichenkartei, Nr. 31099 (1516)  |b (IV-1)⁷ + 27 IV²²³, Vor Bl. 1 fehlt ein Blatt, Bl. 7 mit einem Papierstreifen an Bl. 6 geklebt; Bl. 223 mit einem weiteren Blatt zusammengeklebt. Lagen- und Blattzählung in der vorderen Lagenhälfte, 1r–16r a i – c i, 17r–203r a ii – z iiii, 208r–219r [a*] i – [b*] iiii.  |c Alte Foliierung, ergänzt: [I–II]. 1–223. 
596 1 |a Rubriziert, rote Überschriften, z. T. in vergrösserter Schrift.  |b 1–2zeilige rote Lombarden mit Punktverdickungen und Konturstrichen, 1r 3zeilig.  |d Schriftraum mit Stiftlinien begrenzt, Schriftraum 14 x 8,5, 22 Zeilen.  |e Schleifenlose Bastarda von einer Hand.  |f Korrekturen des Schreibers, z. B. 14v, 58r, 193v und 213r auf Rasur. Streichungen, z. B. 35v, 105r, 200r. Kopftitel, Foliierung und Register (223r), sowie Nachträge in der Litanei wohl von der Hand L R., siehe unten Besitzer; Korrekturen und Ergänzungen von der gleichen Hand, z. B. 33r, 84r, 131v, 168r. Im vorderen Spiegel sowie 160v, 161r–v, 174v, 177v Teile aus einem gedruckten "Officium BMV", in Streifen geschnitten und aufgeklebt. 
596 3 1 |g Ir  |t Besitzeintrag, Notiz. Lieber frundt thu so wol und sag Klaus b… das er des Grethi Jöggis [?] nit ver gessi  |s Schrift teilweise verwischt 
596 3 1 |g Iv–2v  |t leer 
596 3 0 |g 1r–12r  |t Psalmi poenitentiales, litania  |i >Psalmi penitenciales. Antifona<. Ne reminiscaris domine. Domine ne in furore …[7r] Litanei, [nachgetragen 9r] Hilari und Bernarde 
596 3 0 |g 12r–16v  |t Elevatio hostiae  |i >In elevatione hostie dic<. Ave verum corpus … [12v] >Sixtus papa quartus anno domini 1473 … concessit cuilibet fideli … plenissimam omnium peccatorum suorum remissionem … Oratio<. Precor te mi piissime domine Ihesu Christe propter illam eximiam charitatem …,  |s vgl. Leroquais, Livres d’heures, Bd. 1, S. XXXI, 336; Haimerl, Gebetliteratur, S. 80 Anm. 457, S. 124 Anm. 735. 13v >Bonifacius papa sextus ad supplicationem Phillipi [sic] regis Francie concessit cuilibet devote dicenti infra scriptam oracionem … decem milia de indulgencia. Oratio<. O domine Ihesu Christe fili dei vivi qui hanc sacratissimam carnem … Leroquais, Livres d’heures, Bd. 2, S. 400 (Register). 14r >Alia post elevacionem de qua conceduntur LLL dies indulgenciarum a papa Johanne xii. Oratio<. Anima Ihesu Christi sanctifica me corpus Ihesu Christi salva me … RH 1090. 14v O domine Ihesu Christe rex glorie spes mea vita mea … 15r O domine Ihesu Christe filius virginis Marie qui pro salute nostra innumerabilia voluisti subire tormenta … Obsecro te mi dulcissime domine Ihesu Christe ut passio tua sit michi virtus … 15v Sancta Maria mater domini nostri Ihesu Christi in manus tuas et filii tui commendo hodie nunc et semper animam meam … >Sequens oracio … in templo Johannis in Latrono [sic] et quicumque eam devote dixerit habere octo milia annorum de indulgencia. Oratio<. O domine Ihesu Christe pater dulcissime rogo te ut amore illius gaudii … 16r >Ad sanctam trinitatem. Oratio<. Benedicat me hodie imperialis maiestas … 16v >Oracio pro gracia impetranda<. Benignissime domine Ihesu Christe respicere dignare super me miserum peccatorem … Leroquais, Livres d’heures, Bd. 1, S. 254. 
596 3 0 |g 17r–28r  |t Officium sanctae trinitatis  |i >Cursus de sancta trinitate. Versus<. Qui es trinus et unus …  |s Mit 17v AH 51 Nr. 96, 21r AH 31 Nr. 5, 22v AH 51 Nr. 40, 27v AH 52 Nr. 117 (5), AH 51 Nr. 96 (3), AH 50 Nr. 7 (8). 
596 3 0 |g 28r–77r  |t Officium defunctorum  |i >Vespere mortuorum. Ad vesperas. Antiphona<. Placebo. >Psalmus<. Dilexi quem exaudiet dominus …  |s 24 Gebete, darunter 34r >Pius papa secundus largitus est omnibus et singulis infra scriptam oracionem … dicentibus tociens quociens centum dies … indulgenciarum. Item Johannes papa quartus tot dies indulgenciarum …<. Miserere mi domine animabus que singulares apud te non habent intercessores …, 37v >De animabus. In introitu cimiterii<. Salvete vos omnes fideles anime …, beide Haimerl, Gebetliteratur, S. 127 Anm. 786. >Oracio pro defunctis … et habebis a quolibet defuncto quadraginta dies indulgenciarum<. Avete omnes fideles anime in pace Christi … 38r >Sequentem oracionem compilavit Johannes xii concedens … tot dierum indulgencias quot Christi fidelium corpora ibi sepulta sunt<. Avete omnes Christi fideles anime det vobis requiem … vgl. Leroquais, Livres d’heures, Bd. 1, S. 140. 38v >Cum vero recedis de ecclesia vel cimiterio dic subscriptam oracionem … quolibet defuncto centum dies indulgenciarum<. Valete vos omnes fideles anime que iacetis in gremio terre … Haimerl, Gebetliteratur, S. 127 Anm. 786. 39r >Vigilie mortuorum<. Responsorienreihe, nach Ottosen, Responsories: 14-72-24 / 32-68-57 / 28-1-38. 57v >Lectiones maiores in die animarum …<. Responsorienreihe, nach Ottosen, Responsories: 79-44-47 / 18-83-10 / 76-1-38. 63r >Cursus pro animabus defunctis. Versus<. Oremus pro omnibus fidelibus defunctis … Mit AH 30 Nr. 81. 
596 3 0 |g 77r–88r  |t Officium misericordiae domini  |i >Cursus de misericordia domini. Versus<. Misericordias domini in eternum cantabo …  |s Mit AH 30 Nr. 12. 
596 3 0 |g 88r–96r  |t Officium sancti spiritus  |i >Cursus de sancto spiritu. Versus<. Sancti spiritus assit nobis gracia …  |s Mit 88v AH 54 Nr. 153, 90r AH 51 Nr. 91, 91r AH 50 Nr. 144 (1–5, S. 194 [CDS], 6, S. 194 [R]). 
596 3 0 |g 96r –120r  |t Accessus et recessus altaris  |i >Accessus altaris. Versus<. Sancti spiritus assit nobis gracia …  |s 27 Gebete, darunter die meisten bei Haimerl, Gebetliteratur, S. 90f. Anm. 537 aufgeführten, sowie 100r Aures tue pietatis mitissime deus inclina … Deus cui omne cor patet … Jean Deshusses, Le Sacrementaire Grégorien, Bd. 2, Fribourg 1979, Nr. 2104, 2325. 102r Pater de celis deus qui proprio filio tuo non pepercisti … 103v O domine Ihesu Christe fili dei vivi miserere michi miserrimo peccatori et omnibus servis tuis qui tibi hodie sacratissimum … offerunt sacramentum … 
596 3 0 |g 120r–130v  |t Officium de corpore Christi  |i >Cursus de corpore Christi. Versus<. Caro mea vere cibus …  |s Mit AH 50 Nr. 388, 123r AH 31 Nr. 105 (1–12, 14, 15, jeweils mit S. 114 Gloria tibi …, 13, S. 113 Nobis consecrantibus … [F], sowie AH 50 Nr. 395 Laus et iubilacio … Insuper altissimo … [B]). 
596 3 0 |g 130v–146v  |t Officium de passione domini  |i >Cursus de passione domini. Versus<. Vere languores nostros ipse pertulit …  |s Mit AH 50 Nr. 382. 
596 3 0 |g 146v–158r  |t Officium de compassione BMV  |i >Cursus de compassione beate Marie virginis sabatho dicendus. Ad matutinam. Invitatorium<. Cum Maria virgine ploremus …  |s Mit 147r AH 4 Nr. 87 (8, Largire quod concipiam … 2, 9, 1, 3, 5, 9, 6, O Christe rex clemencie … 7), 153r Nunc rex creator omnium crucem fers in opprobrium … RH 12570, 153v Rector nunc piissimus ut reus crucifigitur … RH 17058, 154v Rerum deus tenax vigor Christus in cruce moritur … 156r Caste parentis viscera pena torquentur aspera … RH 2663, 157r Tu lucis ante terminum Christe sepulchro clauderis … Mit Ablass von Papst Johannes XXII. 
596 3 0 |g 158r–180v  |t Officium BMV  |i >Cursus communis de beata Maria virgine. Ad matutinam. Invitatorium<. Ave Maria gracia plena …  |s Mit 158r AH 50 Nr. 72 (1, 2, 4, 5) sowie AH 32 Nr. 130 (5), AH 52 Nr. 55 (5), AH 32 Nr. 130 (9), 167r AH 50 Nr. 72 (6, 7, 8) sowie AH 32 Nr. 130 (5), AH 52 Nr. 55 (5), AH 32 Nr. 130 (9), 168v AH 32 Nr. 130 (1, 2) sowie AH 32 Nr. 130 (5), AH 52 Nr. 55 (5), AH 32 Nr. 130 (9), 177r AH 51 Nr. 123, 179r AH 50 Nr. 72 (6, 7, 8) sowie AH 32 Nr. 130 (5), AH 52 Nr. 55 (5), AH 32 Nr. 130 (9). 
596 3 0 |g 180v–192r  |t Officium de septem gaudiis BMV  |i >Cursus de septem gaudiis Marie virginis. Ad matutinam. Pro gaudio annunciacionis. Versus<. Ora pro nobis sancta dei genitrix …  |s Mit AH 30 Nr. 52. 
596 3 0 |g 192r–198v  |t Officium angelorum  |i >Cursus de angelis. Ad matutinam. Invitatorium<. Regem angelorum omnium …  |s Mit AH 50 Nr. 146. 
596 3 0 |g 199r–208v  |t Officium omnium sanctorum  |i >Cursus de omnibus sanctis. Versus<. Orate pro nobis omnes sancti dei …  |s Mit AH 2 Nr. 81, 202v AH 51 Nr. 130, 203r AH 51 Nr. 130 (1, 5 [Electorum suffragia …], 6). 
596 3 0 |g 208v–223r  |t Officium pro peccatis  |i >Cursus pro peccatis. Versus<. Ave benigne conditor …  |s Mit AH 51 Nr. 54 (1 [v. 3, 4 Quas indigni suppliciter pro peccatis nostris fundimus], 2, 5 [ v. 4 … oracionum munera], 212v AH 51 Nr. 54 (3 [v. 2, 3 Penasque comparavimus sed cuncta qui solus potes], 4, 5 [ v. 4 … oracionum munera]), 213r AH 51 Nr. 55 (5–9), 219v AH 51 Nr. 89 (1–5), 221r AH 27 Nr. 75 (1–6, Ad te clamamus domine …). 
596 3 0 |g 223r  |t Register  |i [Nachtrag] >Sequitur registrum in hunc librum<. Psalmi penitentiales cum litania: 1 … In elevatione hostiæ: 12 … 
655 7 |a Handschrift  |2 gnd-content 
690 |a Analecta hymnica Bd. 2, Nr. 81  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 27, Nr. 75  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 30, Nr. 12  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 30, Nr. 52  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 30, Nr. 81  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 31, Nr. 5  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 32, Nr. 130 (1, 2)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 32, Nr. 130 (5)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 32, Nr. 130 (9)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 7 (8)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 72 (1, 2, 4, 5) )  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 72 (6, 7, 8)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 144 (1–5)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 146  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 382  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 388  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 395  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 40  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 54 (1, 3, 4)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 54 (2, 3,4,5)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 55 (5-9)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 89  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 91  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 96  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 96 (3)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 105 1–12, 14, 15, jeweils mit S. 114 Gloria tibi …, 13, S. 113 Nobis consecrantibus …)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 123  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 130  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 130(1, 5, 6)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 52, Nr. 55 (5)  |2 han-A4 
690 |a Analecta hymnica Bd. 54, Nr. 153  |2 han-A4 
690 |2 han-A5 
710 2 |a Katholische Kirche  |b Diözese Konstanz  |0 (DE-588)1121237428  |4 fmo 
710 2 |a Kloster St. Urban, Kanton Luzern  |0 (DE-588)4349408-0  |4 fmo 
710 2 |a Kantonsbibliothek Luzern  |0 (DE-588)3058552-1  |4 fmo 
852 4 |b LUZHB  |c ZBTRK  |j P.22.4  |9 (41SLSP_RZS)9914249423705505 
900 |f HANcollect_this handschrift 
900 |a HANunikat 
910 |c Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung. 
949 |c ZBTRK  |p 12  |j P.22.4  |b LUZHB  |9 (41SLSP_RZS)9914249423705505 
986 |a (41SLSP_RZS)9914249423705505  |9 (41SLSP_RZS)9914249423705505 

Basisinformationen

Signatur:
  • Luzern, ZHB, P.22.4
Ressourcentyp:
Buchhandschrift
Titel:
Liber Horarum
Entstehungsangaben:
Erstes Viertel des 16. Jahrhunderts
Entstehungszeit (normiert):
1576
Physische Beschreibung:
  • 1 Band (225 Blätter); 20,5 x 15 cm
Physische Beschaffenheit:
  • Pergament

Sucheinstiege

Formschlagwort:

Inhalt und innere Ordnung

Inhalt:
  • [Ir]. Besitzeintrag, Notiz. Lieber frundt thu so wol und sag Klaus b… das er des Grethi Jöggis [?] nit ver gessi. Schrift teilweise verwischt
  • [Iv–2v]. leer
  • [1r–12r]. Psalmi poenitentiales, litania. >Psalmi penitenciales. Antifona<. Ne reminiscaris domine. Domine ne in furore …[7r] Litanei, [nachgetragen 9r] Hilari und Bernarde
  • [12r–16v]. Elevatio hostiae. >In elevatione hostie dic<. Ave verum corpus … [12v] >Sixtus papa quartus anno domini 1473 … concessit cuilibet fideli … plenissimam omnium peccatorum suorum remissionem … Oratio<. Precor te mi piissime domine Ihesu Christe propter illam eximiam charitatem …,. vgl. Leroquais, Livres d’heures, Bd. 1, S. XXXI, 336; Haimerl, Gebetliteratur, S. 80 Anm. 457, S. 124 Anm. 735. 13v >Bonifacius papa sextus ad supplicationem Phillipi [sic] regis Francie concessit cuilibet devote dicenti infra scriptam oracionem … decem milia de indulgencia. Oratio<. O domine Ihesu Christe fili dei vivi qui hanc sacratissimam carnem … Leroquais, Livres d’heures, Bd. 2, S. 400 (Register). 14r >Alia post elevacionem de qua conceduntur LLL dies indulgenciarum a papa Johanne xii. Oratio<. Anima Ihesu Christi sanctifica me corpus Ihesu Christi salva me … RH 1090. 14v O domine Ihesu Christe rex glorie spes mea vita mea … 15r O domine Ihesu Christe filius virginis Marie qui pro salute nostra innumerabilia voluisti subire tormenta … Obsecro te mi dulcissime domine Ihesu Christe ut passio tua sit michi virtus … 15v Sancta Maria mater domini nostri Ihesu Christi in manus tuas et filii tui commendo hodie nunc et semper animam meam … >Sequens oracio … in templo Johannis in Latrono [sic] et quicumque eam devote dixerit habere octo milia annorum de indulgencia. Oratio<. O domine Ihesu Christe pater dulcissime rogo te ut amore illius gaudii … 16r >Ad sanctam trinitatem. Oratio<. Benedicat me hodie imperialis maiestas … 16v >Oracio pro gracia impetranda<. Benignissime domine Ihesu Christe respicere dignare super me miserum peccatorem … Leroquais, Livres d’heures, Bd. 1, S. 254.
  • [17r–28r]. Officium sanctae trinitatis. >Cursus de sancta trinitate. Versus<. Qui es trinus et unus …. Mit 17v AH 51 Nr. 96, 21r AH 31 Nr. 5, 22v AH 51 Nr. 40, 27v AH 52 Nr. 117 (5), AH 51 Nr. 96 (3), AH 50 Nr. 7 (8).
  • [28r–77r]. Officium defunctorum. >Vespere mortuorum. Ad vesperas. Antiphona<. Placebo. >Psalmus<. Dilexi quem exaudiet dominus …. 24 Gebete, darunter 34r >Pius papa secundus largitus est omnibus et singulis infra scriptam oracionem … dicentibus tociens quociens centum dies … indulgenciarum. Item Johannes papa quartus tot dies indulgenciarum …<. Miserere mi domine animabus que singulares apud te non habent intercessores …, 37v >De animabus. In introitu cimiterii<. Salvete vos omnes fideles anime …, beide Haimerl, Gebetliteratur, S. 127 Anm. 786. >Oracio pro defunctis … et habebis a quolibet defuncto quadraginta dies indulgenciarum<. Avete omnes fideles anime in pace Christi … 38r >Sequentem oracionem compilavit Johannes xii concedens … tot dierum indulgencias quot Christi fidelium corpora ibi sepulta sunt<. Avete omnes Christi fideles anime det vobis requiem … vgl. Leroquais, Livres d’heures, Bd. 1, S. 140. 38v >Cum vero recedis de ecclesia vel cimiterio dic subscriptam oracionem … quolibet defuncto centum dies indulgenciarum<. Valete vos omnes fideles anime que iacetis in gremio terre … Haimerl, Gebetliteratur, S. 127 Anm. 786. 39r >Vigilie mortuorum<. Responsorienreihe, nach Ottosen, Responsories: 14-72-24 / 32-68-57 / 28-1-38. 57v >Lectiones maiores in die animarum …<. Responsorienreihe, nach Ottosen, Responsories: 79-44-47 / 18-83-10 / 76-1-38. 63r >Cursus pro animabus defunctis. Versus<. Oremus pro omnibus fidelibus defunctis … Mit AH 30 Nr. 81.
  • [77r–88r]. Officium misericordiae domini. >Cursus de misericordia domini. Versus<. Misericordias domini in eternum cantabo …. Mit AH 30 Nr. 12.
  • [88r–96r]. Officium sancti spiritus. >Cursus de sancto spiritu. Versus<. Sancti spiritus assit nobis gracia …. Mit 88v AH 54 Nr. 153, 90r AH 51 Nr. 91, 91r AH 50 Nr. 144 (1–5, S. 194 [CDS], 6, S. 194 [R]).
  • [96r –120r]. Accessus et recessus altaris. >Accessus altaris. Versus<. Sancti spiritus assit nobis gracia …. 27 Gebete, darunter die meisten bei Haimerl, Gebetliteratur, S. 90f. Anm. 537 aufgeführten, sowie 100r Aures tue pietatis mitissime deus inclina … Deus cui omne cor patet … Jean Deshusses, Le Sacrementaire Grégorien, Bd. 2, Fribourg 1979, Nr. 2104, 2325. 102r Pater de celis deus qui proprio filio tuo non pepercisti … 103v O domine Ihesu Christe fili dei vivi miserere michi miserrimo peccatori et omnibus servis tuis qui tibi hodie sacratissimum … offerunt sacramentum …
  • [120r–130v]. Officium de corpore Christi. >Cursus de corpore Christi. Versus<. Caro mea vere cibus …. Mit AH 50 Nr. 388, 123r AH 31 Nr. 105 (1–12, 14, 15, jeweils mit S. 114 Gloria tibi …, 13, S. 113 Nobis consecrantibus … [F], sowie AH 50 Nr. 395 Laus et iubilacio … Insuper altissimo … [B]).
  • [130v–146v]. Officium de passione domini. >Cursus de passione domini. Versus<. Vere languores nostros ipse pertulit …. Mit AH 50 Nr. 382.
  • [146v–158r]. Officium de compassione BMV. >Cursus de compassione beate Marie virginis sabatho dicendus. Ad matutinam. Invitatorium<. Cum Maria virgine ploremus …. Mit 147r AH 4 Nr. 87 (8, Largire quod concipiam … 2, 9, 1, 3, 5, 9, 6, O Christe rex clemencie … 7), 153r Nunc rex creator omnium crucem fers in opprobrium … RH 12570, 153v Rector nunc piissimus ut reus crucifigitur … RH 17058, 154v Rerum deus tenax vigor Christus in cruce moritur … 156r Caste parentis viscera pena torquentur aspera … RH 2663, 157r Tu lucis ante terminum Christe sepulchro clauderis … Mit Ablass von Papst Johannes XXII.
  • [158r–180v]. Officium BMV. >Cursus communis de beata Maria virgine. Ad matutinam. Invitatorium<. Ave Maria gracia plena …. Mit 158r AH 50 Nr. 72 (1, 2, 4, 5) sowie AH 32 Nr. 130 (5), AH 52 Nr. 55 (5), AH 32 Nr. 130 (9), 167r AH 50 Nr. 72 (6, 7, 8) sowie AH 32 Nr. 130 (5), AH 52 Nr. 55 (5), AH 32 Nr. 130 (9), 168v AH 32 Nr. 130 (1, 2) sowie AH 32 Nr. 130 (5), AH 52 Nr. 55 (5), AH 32 Nr. 130 (9), 177r AH 51 Nr. 123, 179r AH 50 Nr. 72 (6, 7, 8) sowie AH 32 Nr. 130 (5), AH 52 Nr. 55 (5), AH 32 Nr. 130 (9).
  • [180v–192r]. Officium de septem gaudiis BMV. >Cursus de septem gaudiis Marie virginis. Ad matutinam. Pro gaudio annunciacionis. Versus<. Ora pro nobis sancta dei genitrix …. Mit AH 30 Nr. 52.
  • [192r–198v]. Officium angelorum. >Cursus de angelis. Ad matutinam. Invitatorium<. Regem angelorum omnium …. Mit AH 50 Nr. 146.
  • [199r–208v]. Officium omnium sanctorum. >Cursus de omnibus sanctis. Versus<. Orate pro nobis omnes sancti dei …. Mit AH 2 Nr. 81, 202v AH 51 Nr. 130, 203r AH 51 Nr. 130 (1, 5 [Electorum suffragia …], 6).
  • [208v–223r]. Officium pro peccatis. >Cursus pro peccatis. Versus<. Ave benigne conditor …. Mit AH 51 Nr. 54 (1 [v. 3, 4 Quas indigni suppliciter pro peccatis nostris fundimus], 2, 5 [ v. 4 … oracionum munera], 212v AH 51 Nr. 54 (3 [v. 2, 3 Penasque comparavimus sed cuncta qui solus potes], 4, 5 [ v. 4 … oracionum munera]), 213r AH 51 Nr. 55 (5–9), 219v AH 51 Nr. 89 (1–5), 221r AH 27 Nr. 75 (1–6, Ad te clamamus domine …).
  • [223r]. Register. [Nachtrag] >Sequitur registrum in hunc librum<. Psalmi penitentiales cum litania: 1 … In elevatione hostiæ: 12 …

Anmerkungen

Sprache, Schrift:
Lateinisch

Geschichte

Entstehungs-, Besitz- und Sammlungsgeschichte:
Aufgrund der in der Litanei aufgeführten Heiligen (Gallus, Othmar, Bf. Konrad, Verena, Wiborada) südwestdeutsch, wohl Bistum Konstanz.
1r "L R 1569", 34r "Hanc orationem dic singulis diebus pro defunctis fidelibus L R 1571", 154r "L R" (im Kopftitel), 191r "L R 1576" (in einer Lombarde) und 223r "In vigilia sancti apostoli Andreae anno 1576" (von der gleichen Hand). Ir "Sancti Urbani", 17. Jh. 1r Stempel "Kantonsbibliothek Luzern", 20. Jh.
"Lieber frundt thu so wol und sag Klaus b… das er des Grethi Jöggis [?] nit ver gessi" Schrift teilweise verwischt.
Akzession:
  • Eigentümer: ZHB Luzern Sondersammlung

Einband

Einband:
Mit hellem Leder bezogene Holzdeckel, 16. Jh. Streicheisenlinien, Einzelstempel (u. a. Hirsch, ähnlich EBDB s029941; Eichel, ähnlich EBDB s020383) sowie Rollenstempel. Zwei nach vorn greifende Kantenschliessen mit Messingteilen, untere abgerissen. Weisse Kapitale. Vorderes Spiegelblatt (überklebt) und Vorsatzblätter (I, II), Papier, ohne Wasserzeichen. Zahlreiche rote, weisse und braune Ledersignakel.

Buchblock

Beschreibstoff:
Wasserzeichen: offener Kelch, ähnlich Piccard, Wasserzeichenkartei, Nr. 31099 (1516)
Lagen:
(IV-1)⁷ + 27 IV²²³, Vor Bl. 1 fehlt ein Blatt, Bl. 7 mit einem Papierstreifen an Bl. 6 geklebt; Bl. 223 mit einem weiteren Blatt zusammengeklebt. Lagen- und Blattzählung in der vorderen Lagenhälfte, 1r–16r a i – c i, 17r–203r a ii – z iiii, 208r–219r [a*] i – [b*] iiii.
Zählungen:
Alte Foliierung, ergänzt: [I–II]. 1–223.

Ausstattung

Rubrizierungen:
Rubriziert, rote Überschriften, z. T. in vergrösserter Schrift.
Initialen:
1–2zeilige rote Lombarden mit Punktverdickungen und Konturstrichen, 1r 3zeilig.
Einrichtung:
Schriftraum mit Stiftlinien begrenzt, Schriftraum 14 x 8,5, 22 Zeilen.
Schrift:
Schleifenlose Bastarda von einer Hand.
Zusätze:
Korrekturen des Schreibers, z. B. 14v, 58r, 193v und 213r auf Rasur. Streichungen, z. B. 35v, 105r, 200r. Kopftitel, Foliierung und Register (223r), sowie Nachträge in der Litanei wohl von der Hand L R., siehe unten Besitzer; Korrekturen und Ergänzungen von der gleichen Hand, z. B. 33r, 84r, 131v, 168r. Im vorderen Spiegel sowie 160v, 161r–v, 174v, 177v Teile aus einem gedruckten "Officium BMV", in Streifen geschnitten und aufgeklebt.

Hinweise

Bibliographischer Nachweis:
  • Bretscher-Gisiger, Charlotte; Kamber, Peter; Mangold, Mikkel. - Katalog der mittelalterlichen Handschriften des Klosters St. Urban. - Dietikon-Zürich, 2013, S. 177-179
Literatur:
  • Schreibschulen der Diözese Konstanz : Stadt und Landschaft Luzern / hrsg. und bearb. von A. Bruckner. - Genf, 1964 (Scriptoria medii aevi Helvetica ; Bd. 9), S. 94f.
  • Piccard, Gerhard. - Die Wasserzeichen Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart : Findbuch. - Bd. 1ff. - Stuttgart, 1961ff., Nr. 31099 (1516)
  • Leroquais, Victor. - Les livres d’heures manuscrits de la Bibliothèque Nationale. - 2 Bde. - Paris, 1927, Bd. 1, S. XXXI, 254, 336 ; Bd. 2, S. 400 (Register)
  • Haimerl, Franz Xaver. - Mittelalterliche Frömmigkeit im Spiegel der Gebetbuchliteratur Süddeutschlands. - München, 1952 (Münchner theologische Studien ; I. Historische Abteilung ; 4), S. 80 Anm. 457, S. 124 Anm. 735
Repertorien:
  • Analecta hymnica Bd. 2, Nr. 81
  • Analecta hymnica Bd. 27, Nr. 75
  • Analecta hymnica Bd. 30, Nr. 12
  • Analecta hymnica Bd. 30, Nr. 52
  • Analecta hymnica Bd. 30, Nr. 81
  • Analecta hymnica Bd. 31, Nr. 5
  • Analecta hymnica Bd. 32, Nr. 130 (1, 2)
  • Analecta hymnica Bd. 32, Nr. 130 (5)
  • Analecta hymnica Bd. 32, Nr. 130 (9)
  • Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 7 (8)
  • Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 72 (1, 2, 4, 5) )
  • Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 72 (6, 7, 8)
  • Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 144 (1–5)
  • Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 146
  • Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 382
  • Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 388
  • Analecta hymnica Bd. 50, Nr. 395
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 40
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 54 (1, 3, 4)
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 54 (2, 3,4,5)
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 55 (5-9)
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 89
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 91
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 96
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 96 (3)
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 105 1–12, 14, 15, jeweils mit S. 114 Gloria tibi …, 13, S. 113 Nobis consecrantibus …)
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 123
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 130
  • Analecta hymnica Bd. 51, Nr. 130(1, 5, 6)
  • Analecta hymnica Bd. 52, Nr. 55 (5)
  • Analecta hymnica Bd. 54, Nr. 153

Zugriffs- und Benutzungsbestimmungen

Zugangsbestimmungen:
  • Es gelten die Benutzungsbestimmungen der ZHB Sondersammlung
Urheberrecht Metadaten:
Die Katalogdaten stehen unter der Lizenz CC-BY zur Weiternutzung zur Verfügung.

Bearbeitungsstand

Interne Bearbeitung:
  • Verzeichnung=Description=Inventaire; 2023; Rekatalogisiert nach Bretscher/Kamber/Mangold; HAN-Katalogisierungsregeln; wiga
  • Erschliessungsniveau Normalniveau

Identifikatoren

Systemnummer:
991170351541005501
Andere Systemnummer:
  • (HAN)000189976DSV05
  • (EXLNZ-41SLSP_NETWORK)991170351541005501
  • (41SLSP_RZS)9914249423705505
Quelle: